اُپال و خصوصیات فیزیکی آن

اُپال: سنگی با قدرت تغییر رنگ

اُپال یک نوع گوهرسنگ است که در زبان هندی به معنای “سنگ” و در زبان لاتین و یونانی به معنای “Opallios”  “دیدن تغییر رنگ” است. این گوهرسنگ به خصوص نوع درشت آن، در گذشته بسیار مورد توجه قرار می‌گرفت. برخی از مشهورترین استفاده‌های اُپال عبارتند از هدیه دادن ناپلئون بناپارت از یک اوپال قرمز درخشان به همسرش ژوزفین و نامگذاری آن به The Burning of Troy است.

در قرون وسطی، زنان بلوند با موهای قرمز معتقد بودند که استفاده از گردنبند اوپال قرمز می‌تواند از از بین رفتن رنگ موهای قرمزشان جلوگیری کند.

تحول باورها در مورد اُپال، از سنگ بدشانسی تا سنگ خوشبختی

اُپال یکی از سنگ‌های قیمتی است که به طور معمول در رنگ‌های مختلفی مانند سفید، صورتی، نارنجی، سبز و آبی یافت می‌شود. اُپال به عنوان سنگ خوشبختی و الهام‌بخش معروف است، اما در گذشته به عنوان سنگ بدشانسی و مرگ نیز شناخته می‌شد. این باور از داستانی درباره زنی بیوه در رمان والتر اسکات آغاز شد که از قدرت‌های ماوراطبیعی یک انگشتر طلسم اُپال برخوردار بود. هنگامی که این سنگ با آب مقدس تماس می‌یافت، رنگ آن تاریک‌تر و کمرنگ‌تر می‌شد و همچنین زن بیوه نیز با از بین رفتن اُپال، ضعیف و ناتوان می‌شد و در نهایت درگذشت.

این داستان و باورهای مرتبط با آن، باعث شد که اُپال در اروپا به عنوان سنگ بدشانسی و مرگ شناخته شود و باعث کاهش قابل توجهی در خرید آن شود. با این حال، این باورها در طول زمان تدریجاً فراموش شدند و اُپال به عنوان یک سنگ خوشبختی و زیبا شناخته شد. حتی در روسیه نیز اعتقاد بر این بود که هر کسی که به سنگ اُپال نگاه کند، از فروشنده نژادی خوب انتظار داشته باشد و این سنگ نمایانگر چشم اهریمن تلقی می‌شد. با این حال، این باورها همچنان وجود داشته و برخی افراد هنوز هم به آنها اعتقاد دارند.

مشخصات و خصوصیات سنگ اُپال

اُپال سنگی است که از جنس ماده سیلیکات های آبدار تشکیل شده است. این سنگ دارای ساختار آمورف (بی نظم) و درصد آب در آن 3 تا 10 درصد است. سنگ اُپال دارای سختی 6.5 تا 5.5 در مقیاس موس و شفاف تا نیمه شفاف است. وزن مخصوص این سنگ 1.98 تا 2.20 است و رنگ خط سائیدگی آن سفید و جلای شیشه ای است.

در این سنگ معمولاً ناخالصی هایی نظیر فیلم های نازک رنگی، کریستال های کوچک منشوری و اُپالسنس مشاهده می شود. اُپال دارای پدیده بازی رنگ است که به دلیل شکست نوری بین گلوله های سیلیسی در این سنگ به وجود می آید. هرچند اُپال سیاه پدیده فلورسانس ندارد، اما نوع سفید آن می تواند دارای درخشندگی سفید رنگ یا فلروسانس باشد. این سنگ معمولاً در کنار ماسه سنگ، مارل، لیمونیت، ریولیت و بازالت یافت می شود و اوپال های کامن در کنار انواع قلوه ای و ماتریکسی آن مشاهده می شوند.

SiO2·nH2Oسیلیکات آبدار	ترکیب شیمیایی
آمورف	سیستم کریستالی
همه رنگها بعضا همراه بازی رنگ	رنگ
سفید	رنگ خاکه
شفاف تا مات	شفافیت
ندارد	رخ
استخوانی صدفی و شکننده	شکستگی
شیشه ای تا صمغی	جلا
1.52 – 1.37	ضریب شکستی نور
ندارد	شکست دوگانه
6.5 – 5.5	سختی موس
2.5 – 1.98	وزن مخصوص
وزن مخ	فلورسانس

تشکیل و خواص سنگ اُپال

سنگ اُپال یک سنگ رسوبی است که در طبیعت در شرایط خاصی تشکیل می‌شود. اُپال در شکافت‌ها، آتشفشان‌ها و حفره‌های سنگ‌های اطراف رسوب می‌گیرد. آب‌های گرم با حرارت پایین و غنی از سیلسیوم در این محیط‌ها باعث تشکیل سنگ اُپال می‌شود. به علاوه، اُپال می‌تواند به مبدل سنگ به چیزهای دیگر نیز تبدیل شود. به عنوان مثال، می‌تواند سلول‌های چربی در درختان خشک و مدفون شده را در خود جذب و جایگزین کند. همچنین، صدف‌ها و جانوران  ماقبل تاریخ را نیز به سنگ اُپال تبدیل می‌کند. در نتیجه، سنگ اُپال به عنوان یک سنگ رسوبی و جایگزین کانی‌های قابل حل و فسیل شناخته می‌شود.

زیبایی و درخشش سنگ اُپال

• سنگ اُپال یکی از کانی های زیبایی است که مورد علاقه ی جواهرسازان در سراسر جهان است. این سنگ در طبیعت به صورت رنگارنگ و درخشان دیده می شود. سنگ اُپال از دیدگاه شیمیایی یک سیلیکات هیدرات آمورف است و بر خلاف سایر سنگ های قیمتی که بصورت بلوری هستند، ساختار بلوری ندارد.
• این سنگ دارای خاصیت نفوذ نور است و به خوبی درخشش رنگ های طیف را نشان می دهد. سنگ اُپال به صورت طبیعی در استرالیا، مکزیک، اندونزی، آمریکا، هندوراس و گواتمالا یافت می شود. در استرالیا، اُپال یکی از محصولات معدنی اصلی است و این کشور به عنوان مرجع دنیایی در تولید اُپال شناخته می شود. هر کدام از این مناطق دارای نحوه تشکیل، رنگ و کیفیت خاص خود هستند که باعث شده است که سنگ اُپال به صورت گوناگونی در بازار موجود باشد.

اُپال ها و تنوع رنگ و زمینه

در دسته اُپال با پس زمینه تیره، اُپال سیاه، اُپال نیمه سیاه، اُپال کریستال-سیاه و اُپال خاکستری قرار می گیرند. اُپال سیاه با پس زمینه بسیار تیره و بازی رنگ های شفاف و شگفت انگیز در برابر منبع نور قرار می گیرد. اُپال نیمه سیاه و اُپال کریستال-سیاه نیز پس زمینه تیره دارند و در حالت عادی بازی رنگ را نشان می دهند. اُپال خاکستری نیز با پس زمینه تیره و بازی رنگ ها همچنان که سنگ را بالا بگیرید و به آن نگاه کنید، اُپال به نظر می رسد.

در دسته اُپال با پس زمینه روشن، اُپال کریستالی، اُپال نیمه کریستال، اُپال سفید، اُپال آبدار ژلی و اُپال آتشین قرار می گیرند. اُپال کریستالی با بازی رنگ های شدید و شفاف تا نیمه شفاف و بدنه روشن است. اُپال نیمه کریستال نیز نیمه شفاف، بازی رنگ ها و رنگ پایه روشن را دارد. اُپال سفید با زمینه سفید و بازی رنگ ها و پدیده های متنوع، بسیار محبوب است. اُپال آبدار ژلی دارای رنگهای بی رنگ، ارغوانی، شیری، آبی و آبی سبز است و بازی رنگ خیلی ضعیف و کم ارزشتر از نظر قیمت است. اما اُپال آتشین با زمینه قرمز و رنگ های ته متفاوتی از قرمز، نارنجی و زرد، ویژگی های خاص خود را دارد.

انواع سنگ اُپال و خصوصیات آنها

انواع سنگ اُپال در بازار جواهرات به صورت معمولی بدون درخشش و مات هستند و دارای اسامی مختلفی هستند. این اسامی عبارتند از:

“اُپال عسلی” Honey Opal که به انواع زرد آن اشاره می‌کند، “اُپال پراز یا کریزواپال” Chryso Opal که نزدیک به رنگ قهوه‌ای مات و بی رنگ است و درخشندگی مانند موم دارد، “اُپال شیری” milky opal که به صورت نیمه شفاف و رنگ شیری مانند مروارید است و به صورت مات نیز به آن اُپال چینی گفته می‌شود، و “اُپال خزه ای” Moss Opal که شکلی شبیه به شکل درخت دارد.
سنگ اُپال آتشین به دلیل رنگ نارنجی خود به عنوان آتشین شناخته می‌شود. این نوع اُپال بسیار شکننده و حساس است و پدیده اُپالسنس در آن مشاهده نمی‌شود. عموماً این نوع اُپال غیر شفاف است و نمونه‌های گران قیمت و کمیاب آن شفاف و بدون ناخالصی هستند.